“Мэдлэгт суурилсан Эрдэнэт” хөтөлбөр (2014-2024)

                                                            

     Орхон Аймгийн Иргэдийн ТөлөөлөгчдийнХурлын

        2014-оны 03–дугаар сарын 26-ны өдрийн ээлжит

XV  хуралдааны 01 дүгээр тогтоолын  хавсралт

“Мэдлэгт суурилсан Эрдэнэт” хөтөлбөр (2014-2024)

          Нэг.   Хөтөлбөрийн нийтлэг үндэслэл

           Хувь хүн, байгууллага, улс үндэстэн бүр дээд зэргээр хүчин чадлаа дайчилж, хамгийн өндөр амжилтанд хүрэхэд өрсөлдөх чадварын утга учир оршино.

          Хөтөлбөрийн эцсийн зорилго нь Орхон аймгийн иргэдийн орлого, амьжиргааны  стандарт, амьдралын чанар зэргээр хэмжигдэх ард иргэдийн чинээлэг хангалуун байдлыг өсгөх, бизнес эрхлэгчдийн орлого ашиг нэмэгдэж улмаар ажлын байрыг олноор нэмэгдүүлэхэд  оршино. 

             Өрсөлдөх чадвар сайтай улс үндэстэн өнөөгийн даяаршлын эрин үед илүү баялаг бүтээж, хүн ард нь илүү чинээлэг, сэтгэл ханамжтай амьдардаг нь нотлогдсон билээ.

Дэлхийн эдийн засгийн хамтын ажиллагаа, хөгжлийн байгууллагаас өрсөлдөх чадварыг “Улс орон чөлөөт худалдаа, шударга зах зээлийн орчинд олон улсын зах зээлийн шаардлагад нийцсэн бараа, бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх, үйлчилгээ үзүүлдэг байх түвшин, үүний зэрэгцээ хүн амынхаа бодит орлогыг тасралтгүй нэмэгдүүлэн, бататгадаг чадвар мөн” гэж тодорхойлсон байдаг.

      -    Аливаа орны хөгжил цэцэглэлт, чинээлэг амьдрал нь тухайн орны эдийн засгийн   тамир тэнхээ  хэр байгаагийн тусгал бөгөөд  зах зээлийн өрсөлдөөн нь эдийн      засгийн тамир тэнхээг сайжруулж байдаг.

       -   Аж ахуйн нэгжүүдийн өрсөлдөх чадварыг дэмжихээс бусад тохиолдолд бизнесийн орчинд төрийн шууд оролцоог аль болох хязгаарлах хэрэгтэй ба төр засгийн бодлого нь гадаад орчны өөрчлөлтөнд дасан зохицох чадвартай,  уян хатан байхыг өнөөгийн цаг үе шаарддаг.

       -  Аж ахуйн нэгжүүдийн  өрсөлдөх чадварын амин сүнс нь тэдний өрсөлдөөнт, хувьсан өөрчлөмтгий орчинд зохицож үр ашигтай ажиллах  чадвар юм.

       -  Санхүүгийн оновчтой  систем нь олон улсын зах зээлд нэгдэж, хүчирхэгжин хөгжих тусам тухайн орныхоо өрсөлдөх чадварыг урагш татах ба  нэмүү үнэ цэнэ бий болгох үйл ажиллагааг өдөөдөг.

       -  Гарааны үе шатан дээр буй бизнес цаашид хэрхэн өсч хөгжих нь аж ахуй эрхлэгчдийнх    нь овсгоо самбаа, ур чадвараас шууд хамааралтай ба  мэдлэг,  ур чадвартай   хөдөлмөрийн нөөц нь тухайн орны өрсөлдөх чадварыг дээшлүүлдэг.                                                                

      -    Бүтээмж нь нэмүү үнэ цэнийг бий болгох урьдчилсан нөхцөл болох ба  энэ чиглэлд ажилчдын  хандлагыг сайжруулах  нь  тухайн орны өрсөлдөх чадварт нөлөөлдөг.

      -   Үр ашигтай бизнесийн системүүдээс бүрдэн хөгжиж ирсэн дэд бүтэц нь эдийн  засгийн хөгжлийн урьдач нөхцөл болно.

      -   Хөгжингүй дэд бүтцэд  мэдээллийн технологийн хөгжлөөс  гадна хүрээлэн буй байгаль орчныг үр ашигтай хамгаалах тогтолцоо орох боллоо.

      -   Нэгэнт бий болсон технологийг бүтээлчээр ашиглаж чаддаг байх нь өрсөлдөх чадварын харьцангуй давуу талыг нэмэгдүүлнэ.

      -  Суурь судалгаа,  шинэ мэдлэгийг бий болгох үйл ажиллагаа, шинжлэх ухааны  судалгаа-шинжилгээ, бүтээгдэхүүн хөгжүүлэлтэнд тогтмол хөрөнгө оруулах нь өрсөлдөх чадварыг сайжруулах нэг чухал арга зам болно.

      - Мэдлэг, боловсролын баялаг нөөц нь нийгэмд хэрэгцээтэй бас бүгдэд хүртээмжтэй байх нь мэдлэгт тулгуурласан эдийн засгийг хөгжүүлэх эхлэл болно.

   -     Монгол Улсын Үндсэн хууль, бусад хууль, Монгол Улсын Үндэсний аюулгүй

 байдлын үзэл баримтлал, Монгол Улсын хөгжлийн үзэл баримтлал, Монгол улсын   

 бүсчилсэн хөгжлийн үзэл баримтлал, Орхон аймгийн 2021 он хүртэл хөгжүүлэх 

 цогц бодлого, ИТХ-ын ажлын үндсэн чиглэл, Засаг даргын мөрийн хөтөлбөр

    -     Инновацийн тухай хууль болон ногоон хөгжлийн үзэл баримтлал , Монгол    

  Улсын бүсүүдийн хөгжлийн дунд хугацааны стратеги зэрэг баримт бичиг, Засгийн

  газрын 2007оны 2 дугаар тогтоолоор батлагдсан Монгол Улсын шинжлэх ухаан,

  технологийг 2007- 2020 онд хөгжүүлэх  Мастер төлөвлөгөө, Мянганы хөгжлийн

  зорилтод суурилсан Монгол Улсын үндэсний хөгжлийн цогц бодлого зэрэг нь

 инновацийн тогтолцоог хөгжүүлэх, мэдлэгт суурилсан эдийн засагт шилжих хөтөлбөр

 боловсруулах эдийн засаг, нийгэм, эрх зүйн үндсэн нөхцөл болж байна.

Хоёр. Хөтөлбөрийн зорилго

            “Мэдлэгт суурилсан Эрдэнэт” хөтөлбөрийн зорилго нь: Орхон аймгийг “Инновацийн хөгжлийн чиг баримжаатай хот” болгож, Монгол улсын олон улсын    түвшинд өрсөлдөх чадварыг дээшлүүлэхэд   тус хот тэргүүлэх байр сууртай оролцоход энэхүү хөтөлбөрийн зорилго оршино.

Гурав. Хөтөлбөрийн зарчим

3.1      Орхон аймгийн эдийн засгийн ирээдүйн хөгжилд чухал ач холбогдолтой Эрдэнэт үйлдвэр болон аж үйлдвэрийн тэргүүлэх чиглэлүүдэд мэдлэгийн нөөцийг төвлөрүүлэх,түүнийг үр ашигтай байршуулж удирдах, Эрдэнэт үйлдвэрийн хаалтын менежменттэй холбон хөгжүүлэх бодлого баримтална.

3.2 Орон нутгийн ЖДҮ-ийн тэргүүлэх салбаруудыг дэмжихдээ тухайн салбарын судалгааны ажлын захиалагч, санхүүжүүлэгч мөн зарим тохиолдолд үр дүнг худалдан авагчийн үүргийг нутгийн удирдлага өөртөө авах чиглэл баримтлах. Ялангуяа, өндөр эрсдэлтэй суурь ба хэрэглээний судалгааг дэмжин хэрэгжүүлэх, жижиг дунд бизнест инноваци нэвтрүүлэх боломжийг нэмэгдүүлэх, шинэ технологийн тухай мэдлэг, мэдээллийг олж авах, ашиглах талаар инновацийн субъектүүдийн хамтын ажиллагааны үр ашгийг дээшлүүлнэ

3.2      Монгол Улсын эдийн засгийн огцом өсөлт нь уул уурхайн салбараас ихээхэн хамаарч улмаар байгаль орчин, экологийн асуудал хурцаар тавигдаж байгаа өнөө үед “Ногоон эдийн засаг болон ногоон хөгжлийн” судалгааг шинжлэх ухааны үндэслэлтэй хийснээрээ өнгөрсөн хөгжлийн замаа эргэн харах, цаашид орчин үеийн шинжлэх ухаан, технологи, инновацийн ололт амжилтанд тулгуурласан нийгэм-эдийн засаг-байгаль орчин гэсэн гурван талт шүтэлцээг судалж, төр засгийн болон бүс нутгийн хөгжлийн бодлоготой нягт уялдуулна        

Дөрөв.    Хөтөлбөрийн  зорилт, хэрэгжүүлэх арга зам

Хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхийн тулд дараах зорилтуудыг тавьж байна.

4.1      Аймгийн хэмжээнд  шинжлэх ухаан технологийн сүүлийн үеийн ололт амжилт,   технологид тулгуурласан мэдээллийн динамик бүтцийг бий болгох

4.2      Мэдлэгийг баялаг болгох, мэдлэгийн хуримтлалыг нэмэгдүүлэх чиглэлийн бүтээмж, инновацийн хөдөлгөөнийг өрнүүлэх

4.3      Инновацийн дэд бүтцийг хөгжүүлэн дэмжиж, хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлэх

4.4      Инновацийн үр ашигтай тогтолцоо бий болгох

Нэгдүгээр зорилтын хүрээнд дараах үйл ажиллагааг хэрэгжүүлнэ;

4.1.1    Өндөр технологи, инноваци, мэдлэгийн менежментийн чиглэлээр судалгаа хийх, эрдэм шинжилгээ, судалгааны байгууллага байгуулах,  зохион байгуулалт, санхүүжилтийн механизм бүрдүүлэх

4.1.2     Бүх шатны боловсролын сургалтын чанарыг дээшлүүлэх

4.1.3     Инновацийн үйл ажиллагаанд оролцогчдыг шаардлагатай мэдээллээр хангах, зөвөлгөө өгөх, мэргэжилтэн бэлтгэх тогтолцоог хөгжүүлэх

4.1.4      Төр ба хувийн хэвшлийн хамтарсан инновацийн мэдээллийн дэд бүтцийг хөгжүүлэх цахим засаглалыг нэвтрүүлэх

4.1.5      Инноваци, бүтээмжийн хөдөлгөөнийг олон нийтэд  сонирхолтой, хүртээмжтэй хэлбэрээр таниулж, сурталчилах

Хоёрдугаар зорилтын хүрээнд дараах үйл ажиллагааг хэрэгжүүлнэ;

4.2.1    Сургалтын байгууллага-ажил олгогч-үйлдвэрлэл,үйлчилгээний байгууллагуудын

            нийгмийн түншлэлийн холбоог шинэ шатанд гаргах

4.2.2   Боловсролын бүх шатны сургалтын хөтөлбөр, программд бүтээмж, инновацийн тухай тодорхой шат дараалалтай сургалт явуулах, бий болгосон амжилт, бүтээлээр нь дүгнэлт өгч дэвшин суралцахад нь дүнгийн урамшуулал болгоход чиглэсэн шийдвэр орон нутагт гаргаж  мөрдөх

4.2.3  Нэн тэргүүнд хөгжүүлэх шаардлагатай болон боломжтой салбарыг тэргүүлэх чиглэлээр сонгох

4.2.4    Боловсролын чанарыг дээшлүүлэх, багш нарыг чадавхижуулах, мэргэжлийн болон

           инженерийн чиглэлийн сургалтыг дэмжих энэ чиглэлийн мэргэжлийг сурталчилах  

4.2.5      Тусгай номинацаар бүтээмж инновацийн шагнал бий болгох

4.2.6  Шинээр инновацийн бизнес эрхлэгчдийн үйл ажиллагааг   дэмжихэд  чиглэсэн  арга

           хэмжээ  хэрэгжүүлэх

4.2.6      Их дээд сургууль, МСҮТ, үйлдвэр, аж ахуйн нэгж байгууллагуудын хамтын ажиллагаанд тулгуурлан инновацийн компани, ЖДҮ байгуулж тэдэнд  зөвөлгөө өгөх

4.2.7      Байгууллага бүр бүтээмжийн сургалтын тогтолцоо бүрдүүлэх

4.2.8      Бүтээмж чанарын хөтөлбөр амжилттай хэрэгжүүлж байгаа байгууллагыг олон нийтийн мэдээллийн хэрэгслээр сурталчилах

Гуравдугаар зорилтын хүрээнд дараах үйл ажиллагааг хэрэгжүүлнэ;

4.3.1   Орон нутгийн тулгамдсан асуудлыг шийдвэрлэхэд чиглэгдсэн инновацийн дэд

            бүтцийг хөгжүүлэх чиглэлээр үйлдвэр технологийн парк, технологи дамжуулах төв, эхлэлтийн компани байгуулах санаачлагыг дэмжих

4.3.2   Орчин үеийн шинжлэх ухаан технологийн ололттой, дэвшилтэт үйл ажиллагааг инновацийн төсөл болгон хэрэгжүүлэхэд дэмжлэг үзүүлэх

4.3.3   Эрдэмтэн судлаачдын эрдэм шинжилгээ,судалгааны ажлын үр дүн, хэрэгжилтийг үнэлж, дэмжин урамшуулах,үйл ажиллагаанаас ашиг олох бололцоог олгох

4.3.4      Судалгаа-хөгжил суурьтай байгууллагуудад хөнгөлөлттэй зээл авах бололцоог  

судалж холбогдох байгууллагад тавьж шийдвэрлүүлэх

4.3.5      Дэвшилтэт технологи, үйлдвэрлэлийн арга барилыг нэвтрүүлэхэд дэмжлэг үзүүлэх , өндөр ур чадвартай гадаадын мэргэжилтнүүдийг урьж ажиллуулахыг дэмжих

4.3.6      Судалгааны ажилд шаардлагатай тоног төхөөрөмж худалдан авахад хөнгөлөлттэй зээл олгох, инновацийн сангаас дэмжлэг үзүүлэх  

4.3.7      Гадаад, дотоодод зохион байгуулагдаж байгаа шинэ дэвшилтэт техник, технологийн үзэсгэлэн яармаг, хурал, семинарт  судлаач, эрдэмтдийг өргөнөөр оролцуулж, тэдний шинийг санаачлах, танин мэдэхүйн мэдлэгийг дээшлүүлэхэд дэмжлэг туслалцаа үзүүлэх

4.3.8      Инновацийн үйл ажиллагаа эрхэлж байгаа компани эрдэм шинжилгээний ажилтан бэлтгэж, ажлын байраар хангаж байгаа  бол дутагдах зардлын тодорхой хувийг инноваци хөгжүүлэх сангаас  олгох боломжийг судалж шийдвэрлүүлэх

4.3.9      Манай орны хувьд эрсдэлийн хөрөнгө оруулалтыг хөгжүүлэх нь цаг хугацаа ихээхэн шаардах тул өнөөгийн нөхцөлд харьцангүй өндөр байгаа зээлийн хүүг бууруулах, хугацааг нь уртасгах, санхүү, зээлийн эрсдлийг бууруулах, орчин үеийн арга хэрэгслүүдийг нэвтрүүлэх

4.3.10   Өндөр технологийн бизнес эрхлэгчдэд төрөл бүрийн дэмжлэг үзүүлэх санал боловсруулж жил бүрийн төлөвлөгөөнд тусгах

4.3.11   Бүтээмжийг хөгжүүлэх дэд хөтөлбөрүүд боловсруулж хэрэгжүүлэх, төрийн инновацийн бодлогыг хэрэгжүүлэхэд шаардлагатай хөрөнгө оруулалт хийх зорилгоор зохион байгуулалтын болон эдийн засгийн таатай нөхцлүүдийг бүрдүүлэх

4.3.12   Улсын болон орон нутгийн төсвөөс тодорхой зорилтот үйл ажиллагааг санхүүжүүлэх, зарим тохиолдолд өрсөлдөх чадвартай бүтээгдэхүүний  үйлдвэрлэлд орон нутгаас болон хөтөлбөрийн зээл, дэмжлэгт хамруулах

4.3.13   Тодорхой инновацийн төсөл, үйл ажиллагаанд зориулж грант  олгох

4.3.14   Олон улсын зах зээлд өрсөлдөх чадвартай бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж экспортлоход шаардлагатай тэргүүний технологийг нутагшуулах үйл ажиллагааг  дэмжих

4.3.15   Цахилгаан, дулаан, уур, усны хэрэглээг хэмнэлттэй , оновчтой болгоход чиглэсэн шинэ техник, технологи нэвтрүүлэх санал, инновацийг дэмжин урамшуулах

Дөрөвдүгээр зорилтын хүрээнд дараах үйл ажиллагааг хэрэгжүүлнэ;

4.4.1    Ирээдүй хойч үеийхний “Мэдлэгийг дээдлэх, бүтээлч сэтгэлгээг хөгжүүлэх”

            чиглэлээр орон нутгийн хөдөлгөөн, хөтөлбөр боловсруулж хэрэгжүүлэх

4.4.2   Орхон аймгийн байгууллага, иргэдэд өөрсдийн өдөр тутмын ажил,  

           амьдралынхаа алхам бүрт  гаргаж буй  бүтээмж, үр дүнтэй сэдэл, шинэ санал,

           санаачлагаа орон нутгийн холбогдох  байгууллагад бүртгүүлэн үнэ цэнэтэй

           саналыг  үнэлүүлэн нийтийн хүртээл болгох боломжийг олгох

4.4.3  Утаа, тоос, хүлэмжийн хий зэрэг агаарын бохирдлыг бууруулахад чиглэсэн

           ногоон  бүтээмж, шинэ санаачлага, оновчтой шийдэл, төсөл хөтөлбөрийг

           зээл,  санхүү,  хөрөнгө оруулалт, татварын бодлогоор дэмжин урамшуулах

4.4.4    Судалгаа шинжилгээний ажлын төслийн сонгон шалгаруулалт явуулж, орон

            нутгийн онцлогт тохирсон, хэрэгжүүлж болохуйц үр ашигтай, шинэ мэдлэгт  

            тулгуурласан судалгааны үр дүнг нэвтрүүлэх

4.4.5      Эрдэм шинжилгээ, судалгааны байгууллагууд болон үйлдвэрийн газрууд, бизнесийн байгууллагуудын уялдаа холбоог сайжруулах

4.4.6      Гадаадын шууд хөрөнгө оруулалтын үр ашгийг нэмэгдүүлэхэд чиглэсэн арга хэмжээ зохион байгуулж, хувийн хэвшлийн оролцоо, идэвхийг өрнүүлэх 

4.4.7      Эрдэмтэн, судлаачдыг өөрийн судалгаа шинжилгээний ажлын үр дүнг              үйлдвэрлэл дээр туршиж, нэвтрүүлэхэд нь зориулсан эрсдэлийн сан бий болгох, шинжлэх ухаан технологийн сангийн бүтэц үйл ажиллагааг өргөжүүлж чанар, үр дүн, үр ашгийг дээшлүүлэх, зорилгоор Технологи, инновацийн хөгжлийн сан бий болгох

4.4.8      Их, дээд сургууль төвтэй шинжлэх ухаан, боловсрол, бизнесийн цогцолборуудыг бий болгон хөгжүүлэх

4.4.9      Аж үйлдвэрийн парк, инкубаторуудыг орчин үеийн шаардлагад нийцүүлэн бүтэц,

            зохион байгуулалт, менежментийн тогтолцоог боловсронгуй болгох, үйл ажиллагааг эрчимжүүлэх, жижиг дунд үйлдвэрийн кластеруудыг байгуулахад дэмжлэг үзүүлэх

4.4.10   Хэрэглээний судалгааны бие даасан төв, шинжлэх ухааны парк, технологийн шинэ стандартын нэвтрүүлэлт-маркетингийн үйл ажиллагаа явуулах, бүсийн технологи нэвтрүүлэх төв, венч компани байгуулах 

Тав. Хөтөлбөрийн удирдлага,  зохион байгуулалт

5.1   Хөтөлбөрийн бодлогыг Аймгийн ИТХ-ын байгууллага уялдуулан зохицуулах ,  хэрэгжилтийг Аймгийн ЗДТГ, Хөдөлмөрийн хэлтэс, Боловсролын газар холбогдох байгууллагуудтай хамтран  зохион байгуулна

5.2       Хөтөлбөрийн хэрэгжилтийн явц, үр дүнг жил бүр Аймгийн ИТХ-ын хуралдаанаар

            хэлэлцүүлнэ

 

Зургаа. Хөтөлбөрийн санхүүжилт

Хөтөлбөрийн санхүүжилт дараах эх үүсвэрээс бүрдэнэ:

6.1       Төр, хувийн хэвшлийн түншлэлийн үр дүнд бий болсон хөрөнгө

6.2       Улсын болон орон нутгийн төсвийн хөрөнгө

6.3       Олон улсын байгууллага, хандивлагч орны тусламж болон төсөл, хөтөлбөрийн                                          

            санхүүжилт

6.4       Дараа эргэн төлөгдөх нөхцлөөр байгуулсан гэрээний үндсэн дээр бизнес, хувийн     

            хэвшлийн байгууллагаас гаргах хөрөнгө

6.5       Хувийн хэвшлийн хөрөнгө оруулалт

6.6       Хуулиар хориглоогүй бусад эх үүсвэр

Долоо.  Хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх хугацаа

Хөтөлбөр нь дараах үе шаттайгаар хэрэгжинэ:

7.1       Нэгдүгээр үе шат: 2014-2019 он;

7.1.1   Нөөцийг  үр ашигтай  ашиглан  хөрөнгө оруулалтыг дэмжин инновацийн тогтолцоог бүрдүүлж эдийн засгийг эрчимтэй хөгжүүлнэ

7.2       Хоёрдугаар үе шат: 2020-2024 он.

7.2.1    Эдийн засгийн нөөцийг үр ашигтай зарцуулж эдийн засгийг эрчимтэй хөгжүүлсэнээр мэдлэг буюу инновацид суурилсан эдийн засагт шилжинэ

Найм. Хөтөлбөрийн хүрэх  үр дүн

8.1     Инновацийн үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэх эрх зүй, зохион байгуулалт, бүтцийн үр ашигтай тогтолцоо бүрдэнэ

8.2  Мэдлэгийн хуримтлал бүхий оюуны нөөц, шинэ мэдлэгийн үйлдвэрлэл, бүтээгдэхүүнийг дэмжсэн зах зээлийн харилцаа төлөвшинө

8.3    Инновацийн үйл ажиллагааны санхүүжилтийн олон хэлбэр, төрийн болон орон нутгийн дэмжлэгийн механизм бий болно

8.4       ЭШБ, инновацийн жижиг, дунд бизнес, том үйлдвэрийн хоршсон үйл ажиллагаа  

            хөгжсөнөөр дэвшилтэт технологид суурилсан инновацийн кластерууд  бий   

            болж хөгжинө

8.5    Орон нутгийн бүх байгууллага, аж ахуйн нэгжүүд бүтээмж, инновацийн сургалт, хөтөлбөрт  хамрагдаж тодорхой үр дүн, ахиц гарсан байна 

                    “Инновацийн хөгжлийн чиг баримжаатай Эрдэнэт хот ” 

Эрдэнэтийнхэн эрүүл саруул,  цэвэр цэмцгэр,  зөв ёс зүй,  мэдлэгтэй  “ХОТЫНХОН”  -ны үлгэр дууриаллыг төлөвшүүлж , орчин үеийн мэдээллийн  хэрэгслийн тусламжтайгаар соёл иргэншлийн сангаас мэдлэг чадвар хүртэж , өөрөө нийлүүлж, орчин үеийн техник технологийг эзэмшин  улмаар мэдлэгт суурилсан хотын амьдрал-хөгжлийг бүтээнэ.